Tuổi dậy thì được ví như một “ngã rẽ” quan trọng trong hành trình trưởng thành của mỗi con người. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi mạnh mẽ về sinh học: chiều cao tăng nhanh, các đặc điểm giới tính thứ cấp dần xuất hiện, hormone hoạt động mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Song song với những thay đổi thể chất là những biến động sâu sắc về tâm lý và cảm xúc - khiến các em học sinh có thể trở nên nhạy cảm, dễ tổn thương và mất cân bằng.

          Không khó để bắt gặp hình ảnh một cô bé trở nên dễ cáu gắt, hay một cậu bé khép mình, ít chia sẻ với cha mẹ, thầy cô. Nhiều phụ huynh vì chưa hiểu rõ đặc điểm lứa tuổi đã lầm tưởng con “bướng bỉnh” hay “nổi loạn”, trong khi thực tế, đó có thể là dấu hiệu của rối nhiễu tâm lý - phản ứng tự nhiên khi các em phải đối diện với nhiều thay đổi cùng lúc: áp lực học tập, mâu thuẫn trong gia đình, sự so sánh từ bạn bè, hay kỳ vọng quá lớn từ người lớn.

          Các rối loạn tâm sinh lý ở tuổi dậy thì có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau: lo âu, mất ngủ, chán ăn, buồn bã kéo dài, hoặc xuất hiện suy nghĩ tiêu cực. Nếu không được quan tâm và hỗ trợ kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tinh thần, thể chất và quá trình hình thành nhân cách của các em.

          Chính trong bối cảnh đó, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh đã và đang đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa nhà trường - gia đình - học sinh, nhằm hỗ trợ tư vấn tâm lý, giúp các em ổn định tinh thần, vượt qua giai đoạn phát triển nhiều biến động này.

          Trung tâm thường xuyên tổ chức các hoạt động tư vấn, tham vấn cá nhân và nhóm, giúp học sinh học cách quản lý cảm xúc, ứng phó với căng thẳng, và xây dựng mối quan hệ tích cực. Bên cạnh đó, Trung tâm còn phối hợp chặt chẽ với các trường học, đoàn thể và gia đình để phát hiện sớm các dấu hiệu rối nhiễu tâm lý, can thiệp phù hợp, đồng thời nâng cao năng lực cho giáo viên chủ nhiệm, cán bộ đoàn đội trong công tác hỗ trợ học sinh.

          Một ví dụ điển hình là trường hợp một nữ sinh lớp 7 ở phường Hà Lầm từng rơi vào trạng thái căng thẳng nặng nề vì áp lực học tập. Em thường xuyên mất ngủ, chán ăn và thu mình. Ban đầu, gia đình cho rằng con “yếu đuối”, nhưng sau khi được nhân viên công tác xã hội tại Trung tâm tư vấn, tháo gỡ, em đã học được kỹ năng điều hòa cảm xúc, sắp xếp thời gian học - nghỉ hợp lý, và dần trở nên vui vẻ, tự tin hơn. Đó chỉ là một trong rất nhiều trường hợp học sinh được Trung tâm hỗ trợ thành công, thể hiện rõ hiệu quả và giá trị của công tác xã hội trong việc chăm sóc sức khỏe tinh thần cho thanh thiếu niên.

          Ngoài ra, Trung tâm còn thường xuyên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức chương trình truyền thông, tập huấn tại trường học, nhà văn hóa, cung thiếu nhi về chăm sóc sức khỏe tâm thần, kỹ năng sống, phòng ngừa bạo lực học đường, hướng dẫn nhận biết và ứng phó khi có dấu hiệu rối loạn tâm lý. Các buổi truyền thông này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về bản thân mà còn tạo không gian an toàn để các em chia sẻ và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần.

Ảnh: Một số hoạt động truyền thông, tập huấn về chăm sóc sức khỏe sinh sản tuổi dậy thì, trang bị kỹ năng sống cho trẻ tại Trung tâm

            Điều quan trọng nhất khi nói đến rối loạn tâm sinh lý tuổi dậy thì chính là cách xã hội nhìn nhận và phản ứng. Đây không phải là “bệnh” để kỳ thị, mà là một hiện tượng tự nhiên cần được quan tâm và đồng hành. Mỗi em học sinh đều có câu chuyện, cảm xúc và nhu cầu riêng - điều các em cần nhất là sự lắng nghe, thấu hiểu và dẫn dắt đúng cách từ người lớn.

          Trong bối cảnh hiện nay, khi áp lực xã hội ngày càng lớn, mạng xã hội ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý thanh thiếu niên, thì vai trò của công tác xã hội trong trường học và cộng đồng càng trở nên cần thiết. Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh tiếp tục khẳng định vị thế là địa chỉ tin cậy, người bạn đồng hành của học sinh, phụ huynh và nhà trường, góp phần xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện và yêu thương.

                       Trần Thanh Ngân Hà - Trung tâm CTXH tỉnh Quảng Ninh