Trẻ tự kỷ và chậm phát triển là những đối tượng cần được quan tâm đặc biệt trong xã hội. Mỗi đứa trẻ là một thế giới riêng, mang theo những khó khăn, thách thức nhưng cũng ẩn chứa tiềm năng phát triển nếu được yêu thương, thấu hiểu và đồng hành đúng cách. Trong hành trình đó, cha mẹ và người chăm sóc chính là nhân tố quyết định, còn Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh luôn là người bạn đồng hành tin cậy, giúp gia đình có thêm kiến thức, kỹ năng và niềm tin để cùng trẻ phát triển toàn diện.

Hiểu đúng về tự kỷ và chậm phát triển: Nền tảng của sự hỗ trợ hiệu quả

Một trong những rào cản lớn nhất khiến việc chăm sóc và can thiệp cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển gặp khó khăn chính là nhận thức chưa đúng của cha mẹ. Nhiều phụ huynh vẫn nghĩ rằng đây là “bệnh” có thể chữa khỏi hoàn toàn, hoặc ngược lại, buông xuôi vì cho rằng “vô phương”.

Thông qua các hoạt động tư vấn, truyền thông và tập huấn chuyên đề được Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh tổ chức thường xuyên, phụ huynh hiểu rằng:

- Rối loạn phổ tự kỷ là một dạng rối loạn phát triển thần kinh, không thể “chữa khỏi” hoàn toàn nhưng có thể cải thiện rõ rệt nhờ can thiệp sớm và phù hợp.

- Chậm phát triển là sự chậm về tiến trình, không phải là điểm dừng. Với sự hỗ trợ kịp thời, trẻ có thể bắt kịp hoặc tiến gần hơn với các bạn cùng lứa tuổi.

- Mỗi trẻ có đặc điểm, năng lực và cách tiếp cận khác nhau, nên mọi biện pháp hỗ trợ cần được cá nhân hóa.

Nhờ những hoạt động tư vấn, chia sẻ kinh nghiệm tại Trung tâm, nhiều cha mẹ đã dần thay đổi nhận thức, chủ động tìm hiểu kiến thức khoa học và phối hợp với các chuyên viên của Trung tâm để hỗ trợ con tại nhà thay vì lo lắng, tự ti hay trông chờ hoàn toàn vào nhà trường hoặc cơ sở y tế.

Gia đình - “Người thầy” đầu tiên và quan trọng nhất trong hành trình phát triển của trẻ

Trong các hoạt động dành cho cha mẹ, người chăm sóc trẻ tự kỷ, chậm phát triển do Trung tâm tổ chức, đội ngũ chuyên viên luôn nhấn mạnh: gia đình là môi trường can thiệp tự nhiên và hiệu quả nhất đối với trẻ tự kỷ, chậm phát triển.

Tại các lớp tập huấn, cha mẹ, người chăm sóc được thực hành những kỹ năng nền tảng như:

- Giao tiếp bằng mắt, ngôn ngữ cơ thể và lời nói đơn giản để trẻ dễ hiểu, dễ phản hồi.

- Tạo cơ hội cho trẻ bày tỏ nhu cầu, cảm xúc thông qua lời nói, hình ảnh hoặc cử chỉ.

- Hướng dẫn trẻ kỹ năng tự phục vụ như ăn uống, vệ sinh, mặc quần áo - giúp trẻ hình thành tính tự lập.

- Kiểm soát hành vi và cảm xúc của trẻ bằng cách quan sát nguyên nhân, kiên nhẫn và áp dụng biện pháp phù hợp.

Những bài tập này không chỉ giúp cha mẹ tự tin hơn trong chăm sóc con, mà còn tăng cường mối gắn kết giữa cha mẹ và trẻ, tạo điều kiện cho trẻ học hỏi và phát triển ngay trong môi trường sống hằng ngày.

Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh - điểm tựa cho trẻ và gia đình

Không chỉ dừng ở việc tuyên truyền, tập huấn, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh còn là đơn vị trực tiếp triển khai mô hình cung cấp dịch vụ sàng lọc, đánh giá, tư vấn, trị liệu cho hàng trăm trẻ tự kỷ, chậm phát triển trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Ảnh: Can thiệp, trị liệu cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển tại Trung tâm

Ngoài ra, Trung tâm còn thường xuyên phối hợp với các trường mầm non, chính quyền địa phương để phát hiện sớm, sàng lọc và đánh giá trẻ có biểu hiện tự kỷ, chậm phát triển, góp phần giúp nhiều trẻ được can thiệp kịp thời, hạn chế tình trạng bỏ lỡ “thời điểm vàng” phát triển của trẻ.

Cùng cha mẹ gieo mầm hi vọng

Mỗi khóa tập huấn, mỗi buổi trị liệu, mỗi giờ trò chuyện cùng phụ huynh tại Trung tâm đều là những hành trình gieo mầm hi vọng. Nhiều cha mẹ sau khi tham gia các hoạt động của Trung tâm chia sẻ rằng họ đã học được cách nhìn con bằng ánh mắt mới - ít lo lắng hơn, nhiều thấu hiểu và yêu thương hơn.

Với phương châm “Mỗi trẻ em đều có cơ hội phát triển khi được hỗ trợ đúng cách”, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục là điểm tựa vững vàng cho trẻ và gia đình, lan tỏa những giá trị nhân văn và khẳng định vai trò công tác xã hội trong chăm sóc, hỗ trợ người yếu thế trong cộng đồng.

Nâng cao nhận thức và kỹ năng của cha mẹ, người chăm sóc không chỉ là việc làm cần thiết mà còn là chìa khóa mở ra cơ hội phát triển cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển. Khi cha mẹ hiểu đúng, hành động đúng và đồng hành cùng con bằng tình yêu thương, sự kiên nhẫn, mỗi bước tiến nhỏ của trẻ đều trở thành một niềm vui lớn.

Với vai trò là đơn vị cung cấp dịch vụ công tác xã hội chuyên nghiệp, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục đồng hành cùng các gia đình và cộng đồng trong hành trình trợ giúp trẻ tự kỷ, chậm phát triển có thêm cơ hội vươn lên, hòa nhập và khẳng định giá trị của mình trong cuộc sống.

Thanh Nhàn (Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ninh)